Vitiligo Hücre Tedavileri

Vitiligo (Alaca Hastalığı ya da Ala Hastalığı) Nedir?

Vitiligo, deride renk kaybı oluşmasıyla beyaz lekelerin görüldüğü, kronik seyreden, bulaşıcı olmayan dermatolojik bir cilt hastalığıdır. Latince “vitelius” kelimesinden gelen vitiligo, halk arasında alaca hastalığı ya da ala hastalığı olarak da bilinmektedir. Cilt de süt beyazı rengine sahip beyaz leke ve yamaların oluşmasına neden olan deri hastalığı farklı yaşlarda ortaya çıkabiliyor. Her bireyde farklı boyutlarda görülürken vücudun her bölgesinde ortaya çıkabilmektedir.

Ciltte oluşan bu lekeler deriye rengini veren melanosit hücrelerinin görevini yerine getirememesinden kaynaklanmaktadır. Sıklıkla genç yaşta görülmeye başlayıp tedavi edilmez ise ciltte artış gösterebilmektedir. Dünyada her 100000 kişinin 1-2 sinde görülmektedir.

Vitiligo Hastalığı ile Neden Karşılaşırız?

Vitiligo genellikle tahriş, travma ve güneş yanığı sonucunda görülebileceği gibi, kompleks bir kalıtsallık da gösterebilmektedir. Genetik bir hastalık olmakla beraber vitiligolu bir bireyin ailesinde de %35 ihtimalle hastalık gözlenebilir. Oluşum mekanizmasında vücudumuzda cilt ve kıllarımıza renk veren hücreler olan melanositleri hedef alan sitotoksik T hücreleri dediğimiz savunma sistemi hücrelerinin gelişimine, bu hücrelerin melanosit hasarına ve ölümüne neden olduğu düşünülmektedir. Tam oluşum nedeni bilinmemektedir.

Ancak:

Otoimmün (vücudun savunma sistemi hücrelerinin melanositlere saldırması),
Genetik yatkınlık,
Biyokimyasal faktörler,
Psikolojik ve sinirsel mekanizmalar

başlatıcı etken olarak düşünülmektedir.

Vitiligo Vücudun Nerelerinde Görülür?

Vitiligo sıklıkla yüz, eller, göğüs uçları, koltuk altları, göbek, kalça, kasık, dizler, genital alan ve makat çevresinde beyaz lekelerin oluşumu ile seyretmektedir. Yüz bölgesinde göz ve ağız çevresi ilk belirtilerin görülebileceği alanlardır.

Vitiligolu Alanlarda Bronzlaşma Olur mu? Güneşten Korunmalı mıyız?

Sağlıklı cilt bölgeleri güneşe maruz kaldıklarında bronzlaşmaya başlar; fakat vitiligolu bölgelerde melanosit kayıpları gerçekleştiğinden dolayı bronzlaşma gerçekleşmez. Ayrıca vitiligolu bölgelerde güneş yanığı daha kolay gerçekleşerek ciltte lokal pembeleşmeler gözlenir. Bu nedenle güçlü güneş koruyucu kremlerle korunulması şarttır.

Vitiligolu Alanlarda Kıllarımız Neden Beyazlar?

Melanosit kaybından dolayı vitiligonun olduğu alanlardaki kıllar sıklıkla beyazlaşır. Tedavi ile ciltle beraber kıllar da normal rengine döner.

Vitiligo Tanısı Nasıl Konulur?

Vitiligo tanısı, muayenede beyaz lekeler görüldükten sonra wood ışığı ile beyaz leke ve normal görünen deri alanlarının incelenmesi ile konulabilir. Vitiligo’da, wood ışığı muayenesi ile beyaz lekelerin belirginliğinin artar, hatta normal görünen deride de wood ışığı ile beyaz lekeler ortaya çıkabilir. Çoğunlukla muayene ve wood ışığı incelemesi tanı koyulmasında yeterlidir. Bazen deri biyopsisi ile patolojik tanı koymak da gerekebilir. Diğer otoimmün hastalıkların varlığını araştırmak için genetik ve kan testleri yapılabilir.

Vitiligo Bulaşıcı Bir Hastalık mıdır?

Vitiligo, deride renk kaybı oluşmasıyla beyaz lekelerin görüldüğü kronik seyreden bulaşıcı olmayan dermatolojik bir hastalıktır.

Vitiligo Büyüme ve Vücuda Dağılma Yapar mı?

Vitiligo;

Segmental olmayan tip (tip A)
Segmental tip (tip B)

olarak ikiye ayrılmaktadır. Segmental vitiligo daha çok çocukluk çağında ortaya çıkar, belli bir deri bölgesine (dermatom) sınırlıdır, ani ortaya çıkar, tek taraflıdır; vücuda yayılma riskinin az olması gibi avantajı olmakla birlikte ortaya çıktığı sınırlı deri alanının ise tedavisi zordur. Segmental vitiligo erken tanısı konulması ve erken tedavi edilmesi gereken formdur. Maalesef tedavinin gecikmesi durumunda kalıcı bir hastalık haline dönüşür. Segmental Olmayan Tip vitiligo, belli bir deri alanına sınırlı olmayan, el-ayak-yüz ya da vücudun herhangi bir yerinde ortaya çıkabilen tip vitiligodur.

Vitiligo Kendiliğinden Düzelir mi?

Hastaların %15-25 kadarında kendiliğinden düzelme görülebilmektedir.

Vitiligo’da Tedaviye Ne Zaman Başlamalıyım?

Vitiligo tedavisi zor bir hastalık olsa da özellikle çocukluk döneminde ortaya çıkması durumunda tedavi seçeneklerinin ilerde kalıcı hale dönmemesi açısından hemen başlanması önemlidir.

Vitiligo’da Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Son zamanlarda kullanımına başlanan ve başarılı cevaplar veren Hücresel tedavilerin yanı sıra Fototerapi, fotokemoterapi, topikal immunmodülatör kremler, vitamin D3 analogları, excimer lazer gibi tedaviler kullanılmakta; fakat özellikle fototerapi ve fotokemoterapi UV ışık kullanılan tedavi yöntemlerinde aşağıdaki yan etkiler gözlenmektedir. Ayrıca bu tedavilerde yanıt oranı %20’lerde kalmaktadır.

Ultraviyole tedavilerinin yan etkileri nelerdir?

Sıklıkla karşılaşılan yan etkiler arasında

Kızarıklık
Yanık gelişimi,
Bulantı,
Kusma,
Kaşıntı,
Deride kuruluk,
Halsizlik,
Katarakt

görülebilmektedir. Ayrıca; UV ışın temelli tedavilerde CİLT KANSERİ gelişme riski mevcuttur.

HÜCRE TEDAVİLERİ

Standart olarak kullanılan tedavilerde düşük geri dönüş oranı ve ciddi yan etkilerden dolayı Hücresel Tedavileri önermekteyiz. Hücresel tedaviler 2 yöntem ile gerçekleştirilmektedir:

Yöntem 1: Epidermal Hücre Süspansiyonu

Hastanın vitiligolu olmayan cilt bölgesinden alınan biyopsiden, epidermal bölge bakanlık onaylı, GMP standartlarındaki laboratuvarımızda ayrıştırılır. Epidermal bölge enzimatik olarak hücrelerine ayrılır ve büyüme faktörleri ile birlikte süspansiyon oluşturulur. Süspansiyondaki hücre sayısı, canlılık analizi ve sterilite testleri yapılır. Tedavi günü vitiligolu bölgelerin epidermal tabakası dermabrazyon tekniği ile kazınır ve bölgeye sağlıklı bölgeden elde edilen hücre süspansiyonu uygulanarak tegaderm ile kapatılır. Tedavi edilen bölge güneş ışığından korunmalıdır.

Epidermal hücre süspansiyon tedavisi. Tedavi öncesi (A), tedaviden 4 ay sonra (B) (Huggins ve ark, 2012)

Yöntem 2: Keratinosit/Melanosit Ko-Kültür

Hastanın vitiligolu olmayan cilt bölgesinden alınan biyopsiden, epidermal bölge ayrıştırılır. Epidermal bölge sağlık bakanlığı onaylı, GMP standartlarındaki kendi laboratuvarlarımızda enzimatik olarak hücrelerine ayrılır ve melanosit ve keratinosit kültürü olmak üzere iki ayrı hücre kültürü yapılır. Vitiligolu bölgenin alanı hesaplanarak her uygulama için cm2 başına 50×10³ melanosit, 2×10⁶ keratinosit olacak şekilde 60 gün içinde hücreler çoğaltılır ve özel koruyucu solüsyon içinde süspansiyon oluşturularak uygulama gününe kadar -196°C sıvı azot tanklarında saklanır. Uygulama günü saklanan hücreler çözülerek yıkama işlemi gerçekleştirilir. Yıkanan melanosit ve keratinosit hücreleri uygun miktar ve oranda karıştırılarak çeşitli büyüme faktörleri ve koruyucu proteinler içeren bir solüsyon ile melanosit/keratinosit süspansiyonu oluşturulur. Tedavi günü hücre süspansiyonu ile hastanın kendi PRP’sinden özel bir teknik ile oluşturulan jel karıştırılarak bioaktif bir komponent oluşturulur. Vitiligolu bölgelerin epidermal tabakası dermabrazyon tekniği ile kazınır ve bölgeye bioaktif komponent uygulanarak tegaderm ile kapatılır. Tedavi edilen bölge güneş ışığından korunmalıdır.

Keratinosit ve Melanosit hücrelerinin kültür görüntüleri (Kumar ve ark., 2012)

Tedavinin Etkileri Ne Zaman Ortaya Çıkar?

Bu yöntemde sayısal olarak çoğaltılan canlı otolog melanosit ve keratinosit hücreleri hastada doğrudan hedeflenen bölgeye enjekte edilerek, burada sağlıklı melanosit ve keratinosit hücrelerinin geri kazanımını sağlar. Geri kazanılan sağlıklı hücreler melanosit hücre pigmentlerinin tekrar işlevsel hale gelmesini amaçlayarak kaybedilen doku renginin eski sağlıklı haline dönmesini sağlar. Son bulgular en az 12 aydan 48 aya kadar ölçülebilir bir iyileşme olduğunu göstermektedir. Bu çalışmalarda histolojik analizler sağlıklı melanosit ve keratinosit hücre uygulamasının tedavinin seyrini olumlu etkilediğini ve bununla birlikte hücre yoğunluğunu da artırdığını kanıtlamaktadır.

Vitiligo Hücre Tedavisinin Yan Etkisi Var mıdır?

Bu uygulamada otolog (kişinin kendi) melanosit ve keratinosit gelişiminde hastanın kendi serumu kullanıldığı için herhangi bir yan etkisi yoktur.

Vitiligo Hücre Tedavisi Uygulama Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli

Uygulama sonrası günlük yaşama devam edilebilir. Herhangi bir yan etkisi yoktur. Uygulamanın yapıldığı gün yoğun uygulanacak olan bölgeye herhangi bir kozmetik krem kullanımı, makyaj, solaryum, sauna, havuz ve uygulamanın yapıldığı bölgeyi uzun süreli gün ışığına maruz bırakmak tavsiye edilmez.

Vitiligo Hücre Tedavisi Öncesi Sonrası

Prof. Dr. Gürsel Turgut, 2020

Prof. Dr. Gürsel Turgut, 2020

Tedavi öncesi (a), tedaviden 15 ay sonra (b) (BM El-Zawahry ve ark. 2010)

Kaynaklar

Richard H. Huggins, MD, Marsha D. Henderson, MD, Sanjeev V. Mulekar, MD, David M. Ozog, MD, Holly A. Kerr, MD, Gordon Jabobsen, MS, Henry W. Lim, MD, and Iltefat H. Hamzavi, MD. Melanocyte-keratinocyte transplantation procedure in the treatment of vitiligo: The experience of an academic medical center in the United States. J Am Acad Dermatol. 2012 May;66(5):785-93. doi: 10.1016/j.jaad.2011.05.002. Epub 2011 Aug 23.

Ravinder Kumar, Davinder Parsad, Amrinderjit Kanwar, Deepak Kaul. Development of melanocye-keratinocyte co-culture model for controls and vitiligo to assess regulators of pigmentation and melanocytes.Indian J Dermatol Venereol Leprol. 2012 Sep-Oct;78(5):599-604. doi: 10.4103/0378-6323.100567.

M Paul, Autologous Non-cultured Basal Cell-Enriched Epidermal Cell Suspension Transplantation in Vitiligo: Indian Experience. Journal of Cutaneous and Aesthetic Surgery – Jan-Apr 2011, Volume 4, Issue 1. DOI: 10.4103/0974-2077.79183

BM El-Zawahry, NS Zaki, DA Bassiouny, RM Sobhi, A Zaghloul, MM Khorshied, HM Gouda. Autologous melanocyte–keratinocyte suspension in the treatment of vitiligo. JEADV 2011, 25, 215–220. 10.1111/j.1468-3083.2010.03759.x